به نقل از «تابناک»

ادیبستان «تابناک»؛ شماره نهم

تاریخ انتشار: ۱۶ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۰۹۹۲۲

غزلی از کمال خجندی

به مجلسی که به مستان ز لب شراب دهی
دلم ز رشک بسوزی مرا کباب دهی

سؤال بوس چه سود از توام که معلوم است
مرا ز جنبش آن لب که نی جواب دهی

شب فراق در آن آستان دو چشم مرا
چه جای خواب اگر نیز جای خواب دهی

به حسرت قدش از گریه ام چمن شد غرق
تو سرو را دگر ای باغبان چه آب دهی

کشد دلم چو کبوتر فغان ز سختی دام
چو باز طره مشکین ز ناز تاب دهی

به چشم و غمزه مفرما که مست را بزنید
به یک دو مست چه نسبت که احتساب دهی

کمال شحنه عشق از دل تو دانش خواست
چگونه باج نفس از دل خراب دهی

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

 

حکایت

حکایت شده که روزی شیخ بهایی مشغول ساختن دیوار مسجدی بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

روزی پیرزنی که از آنجا می گذشت خطاب به او گفت:   این دیواری که ساخته ای کج است!

شیخ از بالای دیوار پایین آمد و نگاه دقیقی به دیوار انداخت و گفت: حق با شماست مادر چه خوب شد که  گفتی . این را گفت و دو مشت محکم به دیوار کوبید و دوباره نگاه دقیقی به دیوار انداخت و خطاب به پیرزن گفت: مادرجان نگاه کن ببین دیوار صاف شده؟

پیرزن نگاهی به دیوار انداخت و لبخند رضایتی بر لبش نشست و گفت: بله الآن درست شد. پیرزن به راهش ادامه داد و رفت. یکی از شاگردان شیخ که شاهد ماجرا بود با تعجب و کمی اعتراض پرسید:

چرا شما که استاد معماری هستید به همین سادگی به هرکسی اجازه می دهید به کارها ایراد بگیرند؟ شیخ جواب داد تو فکر می کنی دیواری که یک متر ضخامت سه متر ارتفاع و پانزده متر طول دارد اگر کج باشد با دو مشت کوبیدن صاف می شود؟ اگر من با پیرزن مخالفت می کردم و این دو مشت را نمی زدم او در همه ی شهر جار می زد که شیخ دارد اموال بیت المال را به هدر میدهد.

 

تکرار

یکی از آرایه های لفظی است.
تکرار بر چند نوع است:

واج آرایی: این روش مبتنی بر تکرار واک در یک جمله یا بیت است. مانند: سرو چمان من چرا میل چمن نمی کند. (که در این مصراع واج آرایی صامت چ وجود دارد.) یا: یاد باد آن که ز ما وقت سحر یاد نکرد. (واج آرایی مصوت آ)

تکریر: تکریر یا تکرار آن است که در بیت دو کلمه پشت سر هم تکرار شود. مثال:
فراز آوریدند چون کوه کوه …
بزرگان لشکر همه تن به تن…

 

کمال خجندی

کمال الدین مسعود از عرفا و شعرای مشهور است که در خجند متولد شد و بسال ۷۹۳ ه ق درگذشت وی در اوائل عهد شباب از خجند مهاجرت کرد و در تبریز اقامت گزید.

ظهورش در زمان سلطان حسین جلایری بود و او کمال را در دربار خود پذیرفت و اسباب آسایش او را فراهم ساخت. و صومعه ای نیز برای او برپا کرد .وی هم دوره حافظ شیرازی بود و در قرن هشتم می زیسته است. وفات او را سالهای ۷۹۳ و ۸۰۳ و ۸۰۴ ه ق نوشته اند.  کمال وقتی غزل زیرین را ساخت نزد حافظ فرستاد:

یار گفت از غیر ما پوشان نظر گفتم بچشم  وآنگهی دزدیده در ما می نگر گفتم بچشم

گفت اگر یابی نشان پای ما بر خاک راه  برفشان آنجا بدامنها گهر گفتم بچشم

و الی آخر.....

حافظ چون این غزل بخواند بر آن تحسین ها کرد و پسندید.

بدیهی است که اشعار کمال لفظاً و معناً کوس برابری با اشعار حافظ نتواند زد چنانکه خواجه خود میفرماید:

چون غزلهای تر و دلکش حافظ شنود
گر کمالیش بود شعر نگوید به خجند

معهذا بمناسبت تشابه لفظی و سبک غزلسرایی بعضی از ابیات کمال وارد دیوان حافظ شده و کمال نیز بقدری اشعار شیخ اجل سعدی و خواجه حافظ را تضمین کرده که تفکیک اشعار آنها بسیار دشوار گردیده است

 

حکایتی از کیمیای سعادت

گفته اند که زمانی، شبلی بیمار شد. خلیفه وقت، طبیبی ترسا برای معالجه او فرستاد. طبیب از شبلی پرسید: دلت چه می خواهد؟ شبلی گفت: آنکه تو مسلمان شوی. طبیب گفت: اگر من مسلمان شدم تو خوب می شوی و از بستر بیماری برمی خیزی؟ گفت: آری. پس طبیب مسلمان شد و شبلی از بستر برخاست؛ در حالی که اثری از بیماری در او نبود. هر دو نزد خلیفه رفتند و داستان را بازگفتند.

خلیفه گفت: پنداشتم که طبیب پیش بیمار فرستاده ام؛ در حالی که بیمار، پیش طبیب فرستاده بودم.

 

قسمتی از شعر طنزِ شروین سلیمانی

پیکِ مرگ آمد شبی شوقِ جهانم را گرفت
تا به خود جنبیدم عزرائیل جانم را گرفت

سرنشین بنز آن دنیا شدم بی گفت و گو
مرگ در پس کوچه ی دنیا ژیانم را گرفت

رد شدم با پای لرزان از پُلِ تنگِ صراط
یک فرشته دستهای ناتوانم را گرفت

خواستم وارد شوم در باغِ زیبای بهشت
حضرت هود آمد و نام و نشانم را گرفت

گفتم آن دنیا خودم مأمور دولت بوده ام!
اخم کرد و کارتهای سازمانم را گرفت

چونکه دانست آن جهان من گیر میدادم به خلق
گیر داد و حس و حال شادمانم را گرفت

بعد با اکراه ما را هم به داخل راه داد
اشتیاق زایدالوصفی امانم را گرفت

سعی کردم تا بنوشم جامی از جوی شراب
حضرت عیسی پرید و استکانم را گرفت

حضرت حوّا به همراه دوغلمانِ بلوند
رد شد و کلا لباسِ پرنیانم راگرفت

داشتم با حرص می لیسیدم از جوی عسل
حضرت داود با انبُر زبانم را گرفت

توی یک وان بلورین تخت خوابیدم در آب
نوح بیرونم نمود از آب و وانم را گرفت

خواستم وارد شوم در حلقه ی اصحاب کهف
سگ پرید از قسمتِ پا استخوانم را گرفت

پاتوقِ دِنجی برای عشق و حالم یافتم
گشتِ ارشادِ بهشت آمد مکانم را گرفت

 

آرایه معما

در واقع معما شعر کوتاهی است که شاعر در آن اسم کسی یا چیزی را پنهان کرده است و خواننده پس از تامل بسیار می‌تواند آن نام را بیابد؛ گوینده‌ی شعر به کمک شگردهای مختلف از قبیل تصحیف و قلب، خواننده را به کشف اسم هدایت می‌کند. مثلا در شعر زیر اسم بلقیس به‌ صورت معما آمده است:

گر بخواهی نام آن زیبا رخ سیمین بدن
رو تو قلب قلب را بر قلب قلب قلب زن

مقلوب کلمه قلب را که بلق است وقتی بر مقلوب حرف وسط کلمه‌ی قلب یعنی لام که به حساب ابجد "سی" و مقلوب آن "یس" است بپیوندند "بلقیس" می‌شود.

معمایی با نام علی:
تیری و کمانی و یکی نقشه شانه
بـنگار و به پسوند به سوفار یکی تیر
نام بت من باز شناسی به تمامی
آن بت که به خوبیش قرین نیست به کشمیر

که در آن مقصود از تیر شکل لام وسط کلمه‌ی علی و کمان شکل عین اول کلمه و نقش شانه شکل مدور "ی" آخر کلمه است و سوفار تیر مقصود سر کلمه است.

منبع: تابناک

کلیدواژه: برنامه هفتم توسعه حج 1402 رضامراد صحرایی قیام 15 خرداد ناهید کیانی ادیبستان ادبیات شعر برنامه هفتم توسعه حج 1402 رضامراد صحرایی قیام 15 خرداد ناهید کیانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۰۹۹۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روزی که شوروی پشت مزدوران را در ایران خالی کرد / پاسخ بختیار به ادعای رضا پهلوی / تصاویر رنگی آلمان‌ها از نبرد استالین گراد / گرامافونی که ایرانی‌ها ۱۲۰۰ سال پیش ساختند / آبادان در بیش از یک قرن پیش

بسته ویدیویی «تابناک» مجموعه‌ای از ویدیوها پیرامون رویدادهای سیاسی عمدتاً متکی بر گزارش‌ها و تحلیل‌ها و ویدیویی‌هایی درباره دیگر موضوعات فرهنگی، اقتصادی و... است که تماشایش را از دست داده‌اید؛ نگاهی دوباره و متفاوت به آنچه در این بستر می‌توان فرا گرفت.

 

 

روزی که شوروی پشت مزدوران را در ایران خالی کرد

پس از جنگ جهانی دوم، اتحاد جماهیر شوروی قصد داشت، بخش‌هایی از ایران را از طریق گروه‌های وابسته‌اش تجربه و به خود الحاق کند. فرقه دموکرات آذربایجان | آذربایجان دموکرات فرقه‌سی، گروهی تجریه طلب بود که سه ماه پس از فرمان محرمانه دفتر سیاسی کمیته مرکزی اتحاد شوروی در ۱۲ شهریور ۱۳۲۴ - پایان جنگ جهانی دوم- در تبریز با انتشار بیانیه‌ای ۱۲ ماده‌ای به زبان‌های ترکی و فارسی به رهبری جعفر پیشه‌وری و همراهی چندین تن دیگر اعلام موجودیت کرد. این گروه به سرعت با تمرکز بر قوم گرایی و با حمایت شوروی شروع به شکل دادن ارتش محلی نمود، اما پس از سفر قوام به شوروی و وعده امتیاز نفت شمال به استالین، روس‌ها از آذربایجان خارج شدند و تشکیلات پیشروی را جمع کردند. جهانشاهلو افشار، معاون پیشه وری روایت می‌کند که او و پیشه وری را به کنسولگری روسیه احضار کردند و به آن‌ها اخطار دادند، باید از تبریز به باکو بروند و وقتی با عصبانیت و مقاومت جعفر پیشه وری مواجه شدند، سرهنگ شوروی در را باز می‌کند و به او می‌گوید: «سَنی گَتیرَن، سنَ دِییر گِت | کسی که تو را آورده، به تو می‌گوید برو». اکنون در تابناک، تصاویر استقرار و لشکرسازی پیشه وری در آذربایجان، سخنان معاون پیشه وری و تصاویر خروج نیرو‌های شوروی و وابستگان تجزیه طلب‌شان در ایران را پس از فرمان شوروی در تابناک می‌بینید.

 

 

تصاویر رنگی آلمان‌ها از نبرد استالین گراد

نبرد استالین گراد | Battle of Stalingrad یکی از طولانی‌ترین، مهلک‌ترین و سرنوشت سازترین نبرد‌های جبهه شرقی جنگ جهانی دوم بود. در این نبرد، نیرو‌های ورماخت و متحدانش که در جریان تهاجم آلمان به شوروی، به منظور سلطه بر شهر استالینگراد در کرانه رود ولگا، به آن یورش برده بودند، پس از چندین ماه درگیری خونین، با ضد حمله ارتش سرخ به محاصره درآمدند تا در نهایت سوم فوریه ۱۹۴۳ میلادی شکست خورده و فیلدمارشال فریدریش پائولوس، فرمانده ارتش ششم ورماخت به همراه ۲۵۰۰ افسر عالی‌رتبه از جمله ۲۵ ژنرال و بیش از صدهزار درجه دار و سرباز تسلیم ارتش سرخ شدند. از این نبرد با ۲.۲ میلیون سرباز در دوران درگیری و ۱.۲ تا ۲ میلیون کشته و زخمی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و خونبارترین درگیری‌های نظامی تاریخ و نقطه بازگشت جبهه شرقی یاد می‌شود. تصاویر رنگی آلمان‌ها از نبرد استالین گراد را می‌بینید.  

 

گرامافونی که ایرانی‌ها ۱۲۰۰ سال پیش ساختند

بنوموسی سه پسر موسی بن شاکر خراسانی به نام‌های محمد، احمد و حسن از دانشمندان ایرانی قرن نهم میلادی (قرن سوم هجری) و از پیشروان نهضت ترجمه بودند. آنها اختراعات زیادی در مهندسی مکانیک سیالات و اتوماسیون داشته‌اند که بعدها توسط دانشمندان اروپایی مورد اقتباس قرار گرفته است. یکی از اختراعات آنها گرامافونی بود که با قدرت آب کار می‌کرد. این گرامافون در اروپا بازسازی شده و براساس طرح‌هایی ساخته شده که مکانیزم فعالیتش را می‌بینید. 

 

 

آبادان در بیش از یک قرن پیش

آبادان یک قرن پیش درگیر توسعه متاثر از شکل گیری صنعت نفت ایران بود که تحت کنترل انگلیس قرار داشت. نخستین پالایشگاه خاورمیانه در ۱۲۹۱ در آبادان افتتاح شد که در پی آن بسیاری از نخستین‌ها در آبادان احداث شد. تصاویری که از آبادان در سال ۱۲۹۹ یعنی بیش از پیش ثبت شده توسط دفتر مولتی مدیای «تابناک» با هوش مصنوعی بازسازی و ارتقای کیفیت داده شده است. این تصاویر مردم را در حال فعالیت در صنعت نفت آبادان به همراه تصاویری از حرکت قطار و حرکت قایق‌ها در رود کارون ثبت کرده است که در «تابناک» می‌بینید.  

 

 

پاسخ بختیار به ادعای رضا پهلوی

برخی سلطنت طلب‌ها از جمله رضا پهلوی پسر محمدرضا پهلوی در سال‌های اخیر و به خصوص پس از تحریم‌های گسترده ایران در دو دهه اخیر که شرایط را برای مردم بسیار سخت کرد، از ژاپن و کره جنوبی شدن ایران، در صدور تداوم حکومت پهلوی سخن گفته‌اند. شاپور بختیار آخرین نخست وزیر پهلوی به این پرسش پاسخ داده بود. می‌بینید و می‌شنوید.